تنفس شکمی یا تنفس دیافراگمی در آیکیدو
یکی از اصول اصلی برای تنفس صحیح است و در بسیاری از هنرهای رزمی مانند آیکیدو برای کنترل بهتر انرژی و آرامش استفاده می‌شود. در این نوع تنفس، دیافراگم (عضله‌ای که زیر ریه‌ها قرار دارد) به‌طور فعال درگیر می‌شود و به شما اجازه می‌دهد که هوای بیشتری را وارد ریه‌ها کرده و از آن خارج کنید.

ویژگی‌ها و مزایای تنفس شکمی:

۱. عمیق‌تر و مؤثرتر
در تنفس شکمی، هوای بیشتری به بخش پایین ریه‌ها وارد می‌شود که باعث می‌شود ریه‌ها به‌طور کامل‌تر از اکسیژن پر شوند. این امر موجب می‌شود که بدن اکسیژن بیشتری دریافت کرده و از این رو انرژی بیشتری برای انجام فعالیت‌های فیزیکی و ذهنی فراهم کند.

۲. کاهش تنش و استرس
تنفس شکمی باعث کاهش سطح استرس می‌شود زیرا به‌طور طبیعی سیستم عصبی parasympathetic (که مسئول آرامش و استراحت بدن است) فعال می‌شود. این نوع تنفس به شما کمک می‌کند که در شرایط استرس‌زا مانند مبارزه یا اجرای تکنیک‌های سخت، آرامش خود را حفظ کنید.

۳. تقویت سیستم تنفسی و گردش خون
این نوع تنفس به تقویت سیستم تنفسی و افزایش جریان خون در بدن کمک می‌کند. این کار باعث می‌شود که بدن اکسیژن را به‌طور مؤثرتری توزیع کند و عملکرد عضلات و ذهن بهبود یابد.

۴. افزایش قدرت و انرژی در تمرینات
در آیکیدو و سایر هنرهای رزمی، تنفس شکمی به شما کمک می‌کند که قدرت و انرژی را به درستی در بدن هدایت کنید. این امر باعث می‌شود که تکنیک‌ها و حرکت‌ها با دقت و انرژی بیشتری انجام شوند.

نحوه انجام تنفس شکمی:

۱. پوزیشن مناسب:
برای شروع، به‌طور راحت و نشسته یا دراز کشیده باشید. اگر در حال ایستادن هستید، پاها را به عرض شانه‌ها باز کنید و بدن را کمی شل کنید.

۲. دست‌ها را روی شکم بگذارید:
دست‌های خود را به آرامی روی شکم خود قرار دهید تا هنگام تنفس به حرکت شکم توجه کنید.

۳. نفس عمیق بکشید:
از طریق بینی نفس عمیق بکشید. هنگام نفس کشیدن، شکم شما باید به جلو برود و از دیافراگم استفاده می‌شود تا فضای بیشتری برای هوا در ریه‌ها فراهم شود.

۴. نگه‌داشتن نفس:
در اوج تنفس، به مدت ۲-۳ ثانیه نفس را نگه دارید. این کمک می‌کند تا بدن اکسیژن را جذب کرده و انرژی بیشتری برای انجام فعالیت‌ها فراهم کند.

۵. بازدم آرام:
برای بازدم، به آرامی از دهان خارج کنید و شکم باید به داخل کشیده شود. سعی کنید بازدم را کند و کنترل‌شده انجام دهید.

۶. تمرین منظم:
برای بهره‌مندی از مزایای تنفس شکمی، بهتر است این تمرین را به‌طور منظم و در مدت زمان طولانی انجام دهید. حتی در طول تمرینات آیکیدو، سعی کنید تنفس شکمی را در انجام حرکات و تکنیک‌ها به‌کار ببرید.

نکاتی برای تمرین:

آرامش: سعی کنید در حین انجام تمرینات تنفسی آرامش داشته باشید و هیچ‌گونه تنش اضافی در بدن ایجاد نکنید.

تمرین تدریجی: اگر جدید هستید، ابتدا فقط چند دقیقه تمرین کنید و به تدریج زمان تمرینات را افزایش دهید.

تمرکز: هنگام تنفس شکمی، تمرکز خود را بر روی حرکت شکم و تنفس خود نگه دارید. این کار باعث بهبود کنترل و آگاهی بدن می‌شود.

با تمرین مداوم، تنفس شکمی به یک الگو طبیعی برای شما تبدیل می‌شود که در هنگام اجرای تکنیک‌های آیکیدو و در موقعیت‌های استرس‌زا می‌توانید از آن بهره ببرید.
نتیجه گیری:
تنفس شکمی یا دیافراگمی یکی از مهم‌ترین اصول آیکیدو و سایر هنرهای رزمی است که تأثیر زیادی بر توانایی بدنی، ذهنی و روحی فرد دارد. این نوع تنفس به شما کمک می‌کند که با افزایش سطح اکسیژن بدن، قدرت و انرژی خود را بهبود بخشید و در عین حال آرامش و تمرکز خود را حفظ کنید. با استفاده از تنفس شکمی، نه تنها تکنیک‌ها را دقیق‌تر و مؤثرتر انجام می‌دهید، بلکه در برابر استرس و فشارهای جسمی و ذهنی نیز مقاوم‌تر می‌شوید.

تمرین مداوم تنفس شکمی موجب بهبود سیستم تنفسی، افزایش کنترل بر انرژی (کی) و تقویت رابطه هماهنگ بین بدن و ذهن می‌شود. بنابراین، با تمرین این تکنیک به‌طور منظم، نه تنها در آیکیدو بلکه در زندگی روزمره نیز می‌توانید به آرامش، قدرت و تمرکز بیشتری دست پیدا کنید.

شیهان مهدی نعمتی:
به نظر من، تنفس شکمی در آیکیدو چیزی بیشتر از یک تکنیک تنفسی است؛ این دروازه‌ای به کنترل انرژی درونی و هدایت آن با دقت و هماهنگی است. این نوع تنفس به ما کمک می‌کند که در لحظات تنش و استرس، قدرت و آرامش را همزمان در خود بگنجانیم. تمرین مداوم تنفس شکمی نه تنها عملکرد فیزیکی را بهبود می‌بخشد، بلکه به ما می‌آموزد که در هر حرکت، ذهن و بدن را در نهایت هماهنگی قرار دهیم.
شیهان مهدی نعمتی
پژوهشگر، متخصص و مدرس ارشد خانه آیکیدو